ДЗЫЛÆУ

ДЗЫЛÆУ
Нарты фыдæл Сæуæссæйы æртæ фыртæй астæуккаг. «Дзылæу – цæхæрцæст», – афтæ йæ хоны кадæг. Иу бон, цуан кæнгæйæ, сау хъæды астæу цъæх нæу æрдузы йæ цæст æрхæцыд дыууæ нæл сагыл. Дыууæ нæл саджы сбыцæу сты, – гуыппытæ кæнгæ кæрæдзи айстой æмæ пыхсыты тынг стыхстысты. Бæласы саггомы фæфидар сты. Афтæмæй сыл Дзылæу йæхи рауагъта, цъиусурау се ‘ккой абадт. Сбæттынмæ сæ хъавыди, фæлæ сагтæ фыртæсæй бæлас атыдтой æмæ Дзылæуы се 'ккой ахастой.
…
Дыууæ саджы, дын, хауыны тасæй
Дзылæу йæхимæ тынг æрбалхъывта.
Сагтæ йæ хастой, пакъуыйау, рогæн
Тæхынц, цæргæсау, нæй сын уромæн.
…
Нарты зæххæй йæ ахастой æмæ уæйгуыты зæххыл фыццаг быруйы сæрты басæррæтт ластой, фæлæ дыккаджы сæрты нал афæрæзтой æмæ йæ цуры дзыхълæуд фæкодтой. Дзылæу сæ сæрты размæ атахти, йæхи ныццавта æмæ бауадзыг. Уæйгуыты хо йæм æрхызт, йæ хъæдгæмттæм ын базылд, сагахсæн хыз ын радта. Дзылæу дыууæ саджы æрцахста. Сæхъис бæндæнæй сын сæрбос скодта, æмæ йæ уæйгуыты хо, йе 'фсымæртæй йын тæрсгæйæ, Нартмæ рарвыста.
Æфсæрон уæйгуыты хо æмæ Дзылæу кæрæдзийы зæрдæмæ фæцыдысты. Уæйгуытæ йын æй æнæсхæцгæ кæй нæ ратдзысты, уый зыдта Дзылæу, æмæ йæ фæстæдæр йе ‘фсымæр Болатбæрзæимæ аскъæфтой. Уæйгуытæ сæ базыдтой æмæ сæ фæдисы расырдтой. Семæ схæцыдысты, æмæ уыцы тохы фæмард вæййы Дзылæу.
Дзылæу стыр стуыхтдзинæдтæ кæм æвдисы, ахæм кадджытæ нæй, фæлæ йæ номимæ баст у адæджы равзæрд. «Тулдзы хихтæм, дын, Дзылæу февнæлдта, ыстыр адæг дзы уый ацарæзта, сæрджын сагты дзы куы баивтыгъта», – зæгъы нын кадæг. Адæгæй ирон зæхкусæг адæм пайда кодтой, похци цалынмæ нæ фæзынд, уæдмæ. Кадæджы Дзылæу йæ адæгыл сæвæры, йæ фыды хуым бакæнынæн ын æй цы чысыл лæппу ракуры, уый æмæ йæ æд сагтæ ауадзы.
Ирон стыр курдиатджын нывгæнæг Тугъанты Махарбег сфæлдыста, сагтæ бæласы саггомы куыд стыхстысты, стæй Дзылæуы Нарты зæххæй куыд ахастой æмæ сæ, адæджы ифтыгъдæй, Зæрисæры лæппу куыд фескъæры, ахæм æртæ нывы. Уыдон кадджыты мидис кæнынц ноджы цымыдисагдæр.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Полезное


Смотреть что такое "ДЗЫЛÆУ" в других словарях:

  • ЗÆРИСÆР — Нарты кадджыты афтæ дæр хонынц Дæргъæфсæры чызджы фыды. Ис ын чысыл лæппу. Дзылæуæй уыцы лæппу ракуры адæг саразын æмæ, Дзылæу цы дыууæ саджы æрцахста, уыдонæй йæ фыды хуым баласын. Адæг куы сцæттæ, сагтæ йыл куы баивтыгъта Дзылæу, уæд ын чысыл… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • БОЛАТБÆРЗÆЙ — Нарты фыдæл Сæуæссайы кæстæр фырт. Йæ хистæр æфсымæр Дзыллæуæн баххуыс кæны Æфсæрон уæйгуыты иунæг хойы раскъæфынæн. Скъæфгæ скъæфын Дзылæу куы фæмард вæййы, уæд уæйгуытимæ схæцыд, сисхалæн мæцъисæй сын сæ фидæрттæ фехæлдта, æмæ йæм сæ хистæр… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • БОРÆ — Нарты фыдæл Сæуæссæйæн уыд æртæ фырты: Борæ – болатгуырд, сгуыхт, æнæрцæф, Дзылæу – цæхæрцæст æмæ Болатбæрзæй. Борæ – сæ хистæр у æмæ сын æдзухдæр æххуысмæ у цæттæ, Болатбæрзæйы та уæйгуыты уацарæй фервæзын кодта. Борæйæ равзæрд Нарты æртæ… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Дз — А Æ Б Г Д Дж Дз Е З И Й К Къ Л М Н …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • СÆУÆССÆ — Нарты фыдæл. Сæуæссæйæ равзæрдысты Нартæ. Йæхæдæг та дунемæ фæзынд афтæ: Зынджы бардуаг Уаз къуылдымыл арт скодта, æмæ артæн йæ фæздæг арвмæ цыд. Зæдтæ йæм смæсты сты æмæ йыл Галæгонмæ бахъаст кодтой «Нал нæ уадзы цæрын йæ фæздæгæй, фæхæсс ма йын …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ÆФСÆНДЗЫХ КУЫЙТÆ — Æфсæрон уæйгуыты фидæртты дуæрттæ хъахъхъæнæг куыйтæ. Сæ тæсæй сæ сæрты цъиу атæхын дæр нæ уæндыд. Дзылæу æмæ Болатбæрзæй сæ галы фыдæй асайынц æмæ уæйгуыты хойы раскъæфынц. кæс «АРВЫ ДУАР» Ы СÆРГÆНДТÆ …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ФÆСТÆМÆКЪАХДЖЫН — Æвзæр митæ чи кæны, йæ уагахаст кæмæн нæ бæззы, ахæм. Санибайыстæн, фæстæмæкъахджынтæй у, ныгъуылдтытæгæнгæ иу арæх... багуым гуым кодта... Дзылæ æмæ дзы йæхи дард ласта. (Хъайтыхъты А. Сагкаты сау хæйрæг.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»